Wie zijn de leden van de Domeinraad van AVA_Net? Hoe kwamen zij in het AV-erfgoedveld terecht? En wat betekent AV_Net voor hun sector? Ze vertellen het zelf in deze interviewserie. Deze keer: René Duursma, coördinator Beeld en Geluid bij de Groninger Archieven en sinds vorig jaar voorzitter van NORAA.
“Ik ben altijd al gek geweest van bewegende zwart-wit beelden. Dat begon als kind, toen films van bijvoorbeeld de ‘Rat Pack’ met Sammy Davis Jr. en Frank Sinatra me meenamen naar een andere tijd, een andere wereld. We ontvingen aan de grens met Duitsland veel Duitse zenders. Dat zorgde ervoor dat ik soms een nacht bijna niet sliep. Dan zat ik gekluisterd aan klassiekers als ‘Das Cabinet des Dr. Caligari’ of ‘Metropolis’, uiteraard met Duitse tussentitels.
Qua opleiding zat ik al snel in de creatieve hoek, al heb ik de kunstacademie niet afgemaakt. Als dienstweigeraar solliciteerde ik bij het Rijksarchief in Groningen waar ik op de afdeling Materiële Zorg terecht kwam. In 1999 deed ik eens een opdracht voor Stichting GAVA en maakte ik een aantal online reclamefilmpjes voor VHS koopvideo’smet historische beelden op mijn eerste Mac. Daarna werd ik af en toe gevraagd om iets te monteren voor tentoonstellingen.
In 2003 kwam ik in tijdelijke dienst en mocht ik mede de integrale digitalisering in zetten van het GAVA. Dat gebeurde in een gecombineerd Mondriaan/NAVA-project, samen met de buren uit Friesland en Drenthe. In 2005 kwam ik in vaste dienst bij de Groninger Archieven en sinds een aantal jaren ben ik Coördinator van de afdeling Beeld en Geluid. Dit laat zien dat je als autodidact met een dosis ervaring, de juiste werkgever en interne opleidingen toch iets moois kunt neerzetten.”
Veel regionale kennis
“Vorig jaar heb ik Harry Romijn opgevolgd als voorzitter van het Nationaal Overleg Regionale Audiovisuele Archieven (NORAA), dat bestaat uit regionale historische centra en stadsarchieven. De aangesloten archieven moeten een soort expertisecentrum voor hun regio zijn. Hier ligt, als je alles bij elkaar optelt, een gigantische collectie die complementair is aan wat er bij Beeld & Geluid en EYE ligt. Er is veel regionale kennis en we komen vier keer per jaar bijeen om van gedachten te wisselen, kennis te delen en samen op te trekken als het gaat om veranderende wetgeving etc. De collecties van de regionale archieven worden de laatste jaren steeds meer aangevraagd door programmamakers en regisseurs, zie ook het succes van series als ‘Nederland op Film’ en natuurlijk ‘Andere Tijden’.
Het valt mij op dat sinds ik in de AV-archiefsector werk er een golfbeweging is als het gaat om interesse binnen de archieven voor hun eigen AV-afdelingen. Soms is er minder aandacht en zetten archieven bijna geen mensen in op AV-collecties. Daardoor kan er kennis verloren gaan. Ik heb wel het idee dat beleidsmakers de AV-archieven van regionale instellingen steeds meer gaan waarderen. Verstandig ook lijkt me, gezien de compleet gemedialiseerde wereld waarin we leven.”
Grote stappen met AI
“We hebben dus hoe dan ook mensen nodig om onze prachtige collecties aan het publiek te kunnen laten zien, maar ik denk dat AI technieken ons de komende jaren goed kunnen helpen om achterstanden weg te werken. Audiocollecties bijvoorbeeld zijn notoir lastig en tijdrovend om te ontsluiten. Juist via AI kunnen archieven hier grote stappen zetten. Dankzij de expertise van Beeld en Geluid en de uitwisseling binnen AVA_NET, maar ook binnen NORAA, denk ik dat de kleinere archieven hier ook van kunnen profiteren.
Ook organiseert AVA_NET, naast webinars en het jaarlijkse symposium, sinds kort weer een fysieke kennisbijeenkomst waar we met ons NORAA-overleg bij aansluiten. Deze activiteiten worden hoog gewaardeerd door de medewerkers van regionale archieven. Zij werken vaak in hun eentje of met een enkele collega en op deze manier blijven ze op de hoogte en kunnen ze expertise uitwisselen.
Ik zou persoonlijk graag zien dat de collecties van de regionale archieven net zoveel gebruikt worden als die van de grote landelijke archieven, juist omdat ze complementair zijn aan de nationale geschiedenis, de grote gebeurtenissen. Ook voor wetenschappelijk onderzoek zou het gebruik van deze collecties nog weleens verrassende uitkomsten kunnen hebben. Gelukkig staat iedereen binnen AVA_NET achter dit idee en werken we samen om de landelijke AV-collecties in alle verscheidenheid bij het publiek te krijgen.”
