Onlangs gebeurde het weer voor een artikel in Trouw. In een gesprek met CODA archivaris Stefan Rutten kreeg journalist Jurryt van de Vooren de tip om eens te kijken naar kleurenbeelden uit ongeveer 1936 van het Apeldoornsche Bosch in de Groninger Archieven. Ze ontdekten dat het wellicht de oudst bekende kleurenbeelden van voetbal in Nederland zijn. Deze ontdekking was een nieuwsbericht in Trouw waardig: ‘Beelden duiken op in stoffig archief’. Hoe kan het dat na al die jaren journalisten en redactieleden nog steeds dit cliché gebruiken?
Echt, het is fantastisch als een grote groep mensen onze beelden zien. Maar beelden ‘duiken’ niet zomaar op, en onze archieven zijn niet ‘stoffig’. Dat kan ook niet, want we hebben strenge wetgeving voor het bewaren van archiefmateriaal in Nederland. Maar ondanks dat is het blijkbaar slim om net te doen alsof de beelden ontdekt zijn. Gered van de vergetelheid zelfs, door een onderzoekende journalist.
Ik mocht bij Radio Gelderland en RTV Noord vertellen over de beelden, en moest in beide gesprekken iets rechtzetten. De beelden waren namelijk al lang bekend. Het gaat om een film die in 1995 werd aangenomen door Stichting GAVA (nu onderdeel van Groninger Archieven). De film is onderdeel van een collectie met films van de Joodse filmmaker Mr. Maurits Levie. Samen met Oorlogs- en verzetsmateriaal Groningen en Herinneringscentrum Kamp Westerbork zijn deze films gerestaureerd, passief en actief. De beelden zijn in 2001 gebruikt in een tentoonstelling rond Levie in de Synagoge in Groningen. In 2006 kwamen ze online en vorig jaar zijn ze opnieuw gescand voor gebruik door CODA Apeldoorn.
De beelden zijn echt inhoudelijk interessant, een stukje archief van twee minuten van korfbal en voetbal in de joods-psychiatrische instelling het Apeldoornsche Bosch. Deze instelling was haar tijd ver vooruit en de beelden laten zien waartoe de mensheid in staat is als het gaat om de zorg voor anderen. De mensen voor de camera zijn vrijwel allemaal in 1943 omgebracht in Auschwitz en ik ben van mening dat de beelden niet vaak genoeg gezien kunnen worden. Daar is geen cliché voor nodig.
Trouw heeft haar berichtgeving online meteen na mijn opmerkingen aangepast, maar ergens tussen het aanleveren van de kopij van de journalist aan de redactie van de landelijke krant gaat er dus iets mis. Ineens zijn er beelden opgedoken uit een stoffig archief. Is het clickbait of verdiepen de koppenmakers zich niet in het artikel? Ik ben oprecht benieuwd.
Ga voor de complete film en meer over het leven en werk van filmmaker Maurits Levie naar de Filmbank Groningen
