Verslag
AVA_Net Symposium 2018:
Born digital AV aan de poort
verslag door: Jesse de Vos & Lizzy Komen
Op 21 juni kwamen voor het derde achtereenvolgende jaar beheerders van audiovisueel erfgoed bij elkaar op het AVA_Net Symposium. Het thema: Born digital AV aan de poort. Een kort verslag.
“Een film van 10 jaar oud is een kleuter, een digitale file van 10 jaar is een bejaarde met geheugenverlies.” Harry Romijn (voorzitter van AVA_Net) opende de dag en de urgentie stond meteen weer helder op het netvlies. De aanwezige organisaties hebben zonder uitzondering te maken met digital born materiaal, en meer nog: materiaal “born for the Internet”. Romijn’s oproep was om de uitdagingen van het digitale tijdperk ook vooral als kans te zien voor nieuwe vormen van selectie, nieuwe ideeën over auteursrecht en nieuwe samenwerkingsvormen.
De keynote van Titia van der Werf pakte die handschoen op en beschreef in een ‘contemplatieve lezing’ een radicale aanpak die volgens haar noodzakelijk is in het digitale tijdperk. Waardering en selectie zijn ontwikkeld in het analoge tijdperk, pure noodzaak vanwege beperkte ruimte. Digitaal is echter een virtuele ruimte zonder grenzen, de noodzaak van selectie komt dus te vervallen en het eenvoudigweg opslaan van bits kan op grote schaal gebeuren. Van der Werf. “Maak je niet druk over toegang. Vertrouw op de nieuwsgierigheid, innovatiekracht en voortschrijdende kennis van de mens.” Vanuit de zaal werd met enige scepsis gereageerd. Wat betekent dit voor de vindbaarheid van het materiaal, met name op de kortere termijn? In ieder geval genoeg voer voor discussie tijdens de koffie.
Naast het plenaire programma waren er in de ochtend en middag keuzesessies, waarbij onderwerpen langs kwamen variërend van digitalisering en Artificial Intelligence tot de AGV.
Tijdens het panel over de resultaten van de tweejaarlijkse trendmonitor (hier online te vinden) ging het vooral over digitalisering. Nog altijd zijn er niet voldoende FTE voor het digitaliseren van materiaal, en het outsourcen van digitalisering is voor kleinere instellingen te kostbaar. Het Belgische VIAA werd genoemd als voorbeeld waarin schaalvergroting en samenwerking tot betere resultaten leidden.
Samenwerking rondom digitalisering was ook het topic van de “Digitalisering in actie”-track. Het Fries Film Archief deed dit bijvoorbeeld in het kader van de Waddencollectie, waarin meerdere collectiehoudende instellingen uit de regio hun films voor digitalisering aanboden. Bij Beeld & Geluid zijn meerdere pilots met de zogenaamde Fast Forward Flow technologie met goed resultaat afgerond. Met deze methode kunnen films op hoge snelheid worden gedigitaliseerd in HD formaat. Er worden plannen gemaakt om dit ook als dienst aan te bieden aan andere instellingen uit het netwerk.
Het “aan de poort” uit het dagthema stond centraal in een afzonderlijke sessie waarin verschillende partijen vertelden over de manier waarop ze met depotgevers samenwerken. EYE vertelde over haar workflow voor het opnemen van films in haar archief. Daarbij stellen ze eisen aan producenten en post-productie huizen voor de aanlevering van fileformats en metadata. LIMA heeft een Artwork Documentation Tool ontwikkeld waarmee kunstenaars hun werk kunnen beschrijven. Beeld & Geluid sluit overeenkomsten met grote YouTubers om zo videos van hun kanalen periodiek te kunnen archiveren.
Meer mogelijkheden in het digitale tijdperk: het gebruik van kunstmatige intelligentie om collecties te beschrijven en beschikbaar te stellen. VicarVision vertelde over gezichtsherkenning en hoe ze dit implementeren bij Beeld & Geluid. Het Fraunhofer Institute doet onderzoek naar audio fingerprinting die identificatie van audio content mogelijk maakt. Patrick Aichroth toont in zijn presentatie een voorbeeld van manipulatie van een video met onderliggende audio van president Barack Obama. Met de tools die nu worden ontwikkeld kan men de authenticiteit en herkomst van een bron beter herleiden. Door audio te analyseren, kan bijvoorbeeld al een verschil in gebruik van microfoons worden aangetoond. Spraaklab identificeert sprekers door sprekerherkenning toe te passen. NotuBiz wordt als voorbeeld gegeven, een online tool voor gemeentevergaderingen waarmee via sprekerherkenning kan worden getoond wie er aan het woord is. Tot slot wordt bij de UvA onderzocht hoe sensorische en visuele cues gebruikt kunnen worden om door AV-collecties te zoeken. Het biedt een mogelijkheid om collecties te doorzoeken wanneer metadata ontbreekt. Het SEMIA project richt zich niet alleen op onderzoekers, maar wil haar tools ook beschikbaar stellen aan kunstenaars en mensen uit de creatieve industrie.
Met gevarieerde lightning talks werden nog eens verschillende aspecten van digitaal archiveren belicht.
Programmering: Het Utrechts Archief organiseert een goed bezochte filmexpo met korte historische films uit haar archief. Bijvangst van de expo zijn de nieuw aangeboden films van bezoekers. Films vertonen blijkt ook films verwerven.
Preservering: De recent ge-update Preservation Metadata Dictionary (PMD) werd gepresenteerd door Beeld & Geluid. De PMD is een lijst met kenmerken die gebruikt wordt om digitale files te beschrijven. Deze worden grotendeels ontleend aan PREMIS maar voor Beeld & Geluid uitgewerkt voor haar eigen archiefformaten: MXF, DPX, TIFF en WAV.
Kunstzinnige toegang: Meet Jan Bot. Geïnspireerd door nieuwsitems en online trends worden door middel van algoritmes nieuwe video's gemaakt uit archiefmateriaal van EYE. Deze worden gepost op diverse social media.
Deselectie: Wat doe je eigenlijk met dragers nadat ze gedigitaliseerd zijn? Picturae begeleidt klanten bij deze vraag. Zij zien dat steeds meer grote collectiehouders er voor kiezen magnetische banden te vernietigen na digitalisering. Iemand vanuit de zaal merkte op dat onder de juiste condities het signaal van magnetische dragers weer versterkt kan worden en dat het bewaren van de oorspronkelijke drager daarmee nog wel een doel dient.
Het slotwoord deze dag kwam van Melanie Peters van het Rathenau Instituut. Haar ‘boodschap uit Den Haag’ ging onder andere over de nieuwe mensenrechten die volgens haar nodig zijn in het digitale tijdperk. Bijvoorbeeld het recht op menselijke tussenkomst waarmee wordt voorkomen dat apparaten op basis van algoritmes het laatste woord hebben. Maar ook het recht om niet gemonitord of gemeten te worden op bepaalde plekken, zonder dat je daar negatieve gevolgen van ondervindt. De wetgeving loopt, zoals gewoonlijk, enkele decennia achter bij de invoer van een nieuwe technologie. Peters maakt de vergelijking met het aantal verkeersdoden in de jaren 70 ten opzicht van nu: een enorme afname door goede wetgeving. Aangepaste wetgeving voor digitaal verkeer zijn broodnodig om de vruchten van digitalisering te kunnen plukken, zonder daar een te hoge prijs voor te betalen.
Dagvoorzitter Wilbert Helmus (NDE) kijkt terug op een succesvolle en enerverende dag, waarbij vooral opvalt dat in de keynotes twee uiterste scenario's zijn geschetst voor digitalisering, preservering en ontsluiting van AV-archieven. Gaan we nu alles bewaren alleen selectief archiveren, of is er een gulden middenweg?
Videoregistraties
Keynote: Titia van der Werf - Uit naam van de toekomst
Keynote: Melanie Peters (Rathenau Instituut)
Jetse Sprey: De AVG in het AV-archief
Foto's
Op donderdag 21 juni vond het AVA_Net Symposium 2018 plaats bij Beeld & Geluid. Het symposium was ook dit jaar weer een groot succes en bood een gevarieerd programma rond het thema "Born Digital AV aan de poort".
Tijdens de derde editie van het symposium gingen we dieper in op de manier waarop born digital audiovisueel materiaal het archief binnenkomt. We behandelden vragen als: hoe krijgen we grip op de exponentiële groei van born digital aanbod? Welke afspraken maken we met archiefvormers om het selectieproces te vergemakkelijken? Moeten we selectiecriteria nauwer definiëren of is er nu juist born digital AV wat aan onze aandacht ontsnapt? Dit en meer kwam onder aanvoering van dagvoorzitter Wilbert Helmus (Netwerk Digitaal Erfgoed) aan bod.
Heb je het symposium gemist of wil je nagenieten?
De dag is vastgelegd in een verslag en op foto. Ook zijn enkele onderdelen op video geregistreerd. Presentaties van de sessies en talks zijn te downloaden bij het betreffende onderdeel in het programma.
Welkomstwoord – Wilbert Helmus (dagvoorzitter), Eppo van Nispen tot Sevenaer (Directeur Beeld & Geluid), Harry Romijn (voorzitter AVA_Net)
10:00 - 10:45 uur | Theaterzaal 1
Keynote: Uit naam van de toekomst - Titia van der Werf
10:45 - 11:15 uur | Theaterzaal 1
De dringende noodzaak voor selectie en vernietiging is niet langer geldig in de digitale wereld, waar de ruimte voor de bits die we produceren oneindig rekbaar blijkt te zijn. Wat is de rol van de digitale archivaris in deze veranderende wereld? Bram en Titia van der Werf publiceerden een tweetal essays waarin ze bespreken wat overvloed betekent voor een zinvol erfgoed perspectief. Daarin benadrukken ze de rol van informatiegebruik en -gebruikers. In haar presentatie vraagt Titia aandacht voor de gebruiker van de toekomst als redder en hoeder van digitaal erfgoed.
Download: presentatie Titia van der Werf.
Pauze
11:15 - 11:45 uur | Middenplein
Keuzesessies
11:45 - 12:45 uur
Harry Romijn (Groninger Archieven), Maurits van der Graaf (Pleiade),Maaike Verberk (DEN), Jean-Pierre Sens (Picturae)
moderator: Rosa van Santen (Beeld & Geluid)
Theaterzaal 2
Het AV-archiveringsveld is voortdurend in ontwikkeling. De hoeveelheid born digital content neemt exponentieel toe, zowel binnen de muren van de archieven, als daarbuiten. Welke trends herkennen we op het gebied van beheer en behoud van digitaal AV-materiaal? In dit interactief panelgesprek bespreken we de stand van zaken in ons vakgebied en wordt gereflecteerd op de uitdagingen en kansen waarmee u te maken gaat krijgen. In deze sessie wordt bovendien de gloednieuwe TrendMonitor Audiovisuele Collecties gepresenteerd.
Download: presentatie Maurits van der Graaf
Jurjen Enzing (Fries Film Archief), Arnoud Goos (Beeld & Geluid)
BENGLAB 1
Jurjen Enzing (Fries Film Archief) vertelt over de ins en outs van het grootschalige Deltaplan Digitalisering Fries Erfgoed. In vijf jaar tijd worden duizenden Friese films en video’s gedigitaliseerd en online beschikbaar gesteld. Het project leidde eveneens tot de ontdekking van unieke beelden van de Stan Laurel film Detained (1924), die voorheen als verloren beschouwd werden.
Arnoud Goos (Beeld & Geluid) deelt zijn bevindingen met de nieuwe techniek Fast Forward Flow van het Deense bedrijf Fast Forward: met een op de Steenbecktafel geplaatste highspeed-camera wordt 16mm film al tijdens het spoelen in HD-kwaliteit gedigitaliseerd.
Bekijk online: presentatie Jurjen Enzing
Na deze sessie is er de mogelijkheid om Fast Forward in actie te zien. Hiervoor kunt u eigen filmmateriaal meenemen om versneld te laten digitaliseren tijdens een demonstratie. Let op: de capaciteit is beperkt.
Voorwaarden ‘FFW in actie’ demonstraties:
- deelnemers met meegebrachte films hebben voorrang, vol is vol.
- 16 mm film van max. 20 min
- geen films met sept-opt geluid
- de FFW tafel wordt bediend door een operator van Beeld & Geluid
Voor meer informatie over de demonstratie kunt u tijdens het symposium terecht bij de registratiebalie.
René Duursma (Gronings Audiovisueel Archief)
BENGLAB 2
Born digital materiaal kent vele bestandsformaten, zoveel dat het overzicht wel eens ontbreekt. René Duursma (Gronings Audiovisueel Archief) maakt ons in deze workshop wegwijs in de vele digitale formaten.
Download: presentatie René Duursma
Lunchpauze
12:45 - 13:45 uur | Middenplein
Keuzesessies
13:45 - 14:45 uur
Anne van Es en Ivo Noorlander (EYE Filmmuseum), Rachel Somers Miles (LIMA) en Martijn van der Vliet (Beeld & Geluid).
moderator: Frédérique Urlings (Stichting Heineken Foundation)
BENGLAB 1
Om grip te krijgen op het enorme aanbod aan digital born AV-materiaal is het nodig om al vroegtijdig samen te werken met archiefvormers. Anne van Es en Ivo Noorlander (EYE Filmmuseum), Rachel Somers Miles* (LIMA) en Martijn van der Vliet (Beeld & Geluid) delen hun ervaringen over de omgang met filmmakers, mediakunstenaars en YouTubers bij het binnenhalen van hun producties.
* deze presentatie wordt in het Engels gegeven.
Download: presentatie Anne van Es en Ivo Noorlanden
Download: presentatie Rachel Somers Miles
Download: presentatie Martijn van der Vliet
Jetse Sprey (Versteeg Wigman Sprey Advocaten)
Theaterzaal 2
Niemand kan om de AVG heen, de invoering hiervan heeft ook gevolgen voor AV-archieven. Hoe moeten we omgaan met persoonsgegevens in de collectie systemen? Jurist-specialist Jetse Sprey maakte een privacy impact assessment van het archief van Beeld & Geluid. Hij vertelt over de principes en impact van de AVG op audiovisuele archieven.
Tim den Uyl (VicarVision), Marijn Huijbregts (Spraaklab), Patrick Aichroth (Fraunhofer Institute) en Christian Olesen (UvA).
moderator: Johan Oomen (Beeld & Geluid)
BENGLAB 2
Artificial Intelligence klinkt futuristisch, maar vandaag de dag zijn er al cutting edge toepassingen die we in het digitale AV-archief kunnen inzetten. Tim den Uyl (VicarVision) vertelt over gezichtsherkenning, Marijn Huijbregts (Spraaklab) geeft de ins en outs over spraakherkenning, Patrick Aichroth* (Fraunhofer Institute) over audio fingerprinting en Christian Olesen* (UvA) analyseert AV-collecties op basis van licht en kleur, vorm en beweging.
* deze presentaties worden in het Engels gegeven.
Download: presentatie Patrick Aichroth
Download: presentatie Tim den Uyl
Download: presentatie Marijn Huijbregts
Download: presentatie Christian Olesen
Koffiepauze
14:45 - 15:15 uur | Middenplein
Lightning Talks
15:15 - 16:00 uur | Theaterzaal 1
Lloyd Davies (Het Utrechts Archief)
Tijdens filmvertoningen op zondagmiddag ontdekte Het Utrechts Archief de populariteit van hun films. Dit gaf de inspiratie om een filmexpo te maken over Utrecht in verschillende thema’s. Lloyd vertelt over de totstandkoming van deze tentoonstelling, die nog de hele zomer te bezoeken is.
Marjolein Steeman (Beeld & Geluid)
De Preserverings Metadata Dictionary is een belangrijk instrument voor duurzame preservering. Het beschrijft de technische kenmerken van een formaat, waardoor deze kenmerken door tijd en technologie heen duurzaam behouden kunnen blijven. Iedere nieuwe instroom wordt door Beeld & Geluid aan de dictionary getoetst: is de levering van files en bijbehorende preserveringsmetadata volledig? Er is daarvoor gewerkt aan een verbeterde Dictionary: de PMD2.0, die we hierbij presenteren. De Dictionary is voor iedereen beschikbaar op ons publicatie platform.
Download: presentatie Marjolein Steeman
Pablo Núñez Palma en Bram Loogman (EYE Filmmuseum)
Jan Bot is de eerste robot-filmmaker van EYE. Jan Bot maakt korte online video’s van materiaal uit de collectie en gebruikt algoritmen om afbeeldingen te herkennen. Geïnspireerd door het dagelijkse nieuws maakt Jan Bot films met de Bits & Pieces-collectie van EYE Filmmuseum.
Download: presentatie Pablo Nunez Palma en Bram Loogman
Jean-Pierre Sens (Picturae)
Jean-Pierre Sens presenteert zijn gedachten over het vernietigen van magnetische dragers nadat deze zijn gedigitaliseerd.
Download: presentatie Jean-Pierre Sens
Keynote: Melanie Peters
16:00 - 16:45 uur | Theaterzaal 1
Digitale vernieuwingen veranderen ons leven en de maatschappij digitaliseert in hoog tempo. Dat biedt kansen, maar er zijn ook risico’s. Welke rol hebben archieven in deze nieuwe maatschappij? Het Rathenau Instituut onderzoekt hoe Nederland vorm kan geven aan een verantwoorde digitale samenleving. Melanie Peters bespreekt de uitdagingen die voor ons liggen om de kansen van digitalisering optimaal te benutten, en tegelijkertijd publieke waarden veilig te stellen.
Borrel
16:45 - 18:00 uur | Middenplein