20 juni 2023
10:15-18:00 uur (inloop vanaf 9:30 uur)
Beeld & Geluid Hilversum
Deelname gratis
Videoregistraties
Welkom door dagvoorzitter Eveline van Rijswijk en AVA_Net voorzitter Jan Müller (RPO). Met de uitreiking van de AVA_Net Underscore Award aan scheidend voorzitter Harry Romijn (Groninger Archieven).
Keynote van Hans Goedkoop en Gerda Jansen Hendriks: 'Weggestopt en toch op celluloid. Kolonialisme in beeld'.
'Uit het niets - het onzichtbare verbeelden': René Duursma (Groninger Archieven) in gesprek met Mirka Duijn, Nina Spiering en Tessa Leuwsha. Met aansluitend een live optreden door gospelzangeres Denise Jannah.
Foto's
Gemaakt door Samuel van Leeuwen
Op dinsdag 20 juni 2023 barst het weer los: het AVA_Net symposium bij Beeld & Geluid in Hilversum! Het thema dit jaar is:
Het archief binnenstebuiten: verhalen met impact
Hoe werkt ons koloniaal en slavernijverleden door in de AV-archieven van nu en hoe zijn we daarmee bezig? En hoe verbeeld je verhalen die je niet terugvindt in de archieven?
Inloop en registratie
Vanaf 09:30 uur
Opening en welkom
10:15 – 10:30 uur | Theaterzaal 1
Eveline van Rijswijk (dagvoorzitter) en Jan Müller (RPO, voorzitter AVA_Net Domeinraad)
Keynote - Weggestopt en toch op celluloid. Kolonialisme in beeld
10:30 – 11:30 uur | Theaterzaal 1
Al in de hoogtijdagen van Nederlands-Indië hield Nederland de zwarte kanten van het kolonialisme liever uit het zicht. Na het verlies van ‘Indië’ raakte het kolonialisme ook verder uit de gratie en trad er een tijd in van vergeten en verstoppen. Indisch zwijgen. Toch bestaat er veel archiefbeeld uit Nederlands-Indië. Wat is daarop te zien en wat onthult dan wel verzwijgt het over de koloniale tijd? Hans Goedkoop en Gerda Jansen Hendriks werken samen aan de televisieserie Indonesia roept! over de laatste vijftig jaar van Nederland in Indonesië. Goedkoop zal vertellen over zijn familie, die van moederskant al sinds de negentiende eeuw Indisch was, en over de rol van archiefbeeld in zijn zoektocht naar die geschiedenis. Jansen Hendriks zal ingaan op dat archiefbeeld zelf. Wat is er wel en niet gefilmd? Hoeveel invloed heeft dat op wat er nu nog verteld dan wel verbeeld kan worden? Wat is daarbij de rol van de archieven?
Inclusief Mediamuseum - reflectie op de aanpak en uitdagingen
11:30 – 12:15 uur | Theaterzaal 1
Eveline van Rijswijk gaat in gesprek met Ineke Middag (Beeld & Geluid) en Sharma Soerjoesing - Chin A Foeng (Omroep West) over inclusiviteit en diversiteit in het Mediamuseum van Beeld & Geluid.
Lunchpauze
12:15 – 13:15 uur | Middenplein
Deelsessies blok 1
Deelsessie 1a: Samenwerken voor een toegankelijker en inclusiever archief
13:15 - 14:00 uur | Theaterzaal 1
Presentaties van Coen van Galen (Radboud Universiteit Nijmegen) over het Slavenregister en van meLê yamomo (UvA, voertaal Engels) over het project Sonic Entanglements. Aansluitend gaat Eveline van Rijswijk met ze in gesprek in het Nederlands.
Deelsessie 1b: Echo's uit het koloniale verleden - gekruiste perspectieven op dekoloniaal archiveren
13:15 - 14:00 uur | Theaterzaal 2
Stevie Nolten (Beeld & Geluid) gaat in gesprek met Layan Nijem (UvA), Luc Marraffa (UvA) en Roan May Opiso (University of the Philippines Center for Ethnomusicology). De voertaal is Engels.
Deelsessies blok 2
Deelsessie 2a: Verrijking van je audiovisuele collectie met persoonlijke verhalen
14:15 - 15:00 uur | Theaterzaal 1
Presentaties van Thomas Polimé (onderzoeker) over zijn onderzoek naar de Marron-fotocollectie van de Evangelische Broedergemeenschap, Thunnis van Oort (Radboud Universiteit Nijmegen) over het onderzoek naar de bioscoopcultuur in Suriname en van Saskia Moerbeek (Stichting BMP) over het platform Sprekende Geschiedenis. Aansluitend gaat Eveline van Rijswijk met ze in gesprek.
Deelsessie 2b: Echo's uit het koloniale verleden - dekoloniseren in de erfgoedpraktijk
14:15 - 15:00 uur | Theaterzaal 2
Stevie Nolten (Beeld & Geluid) gaat in gesprek met Marjolijn van Beelen (Museum voor Wereldculturen), Sofie Taes (KU Leuven) en Asli Özgen (UvA) over het dekoloniseren van archieven in de praktijk. Welke tools en initiatieven kun je daarvoor inzetten?
Pauze
15:00 – 15:30 uur | Middenplein
Uit het niets - het onzichtbare verbeelden
15:30 – 16:25 uur | Theaterzaal 1
René Duursma (Groninger Archieven) gaat in gesprek met Mirka Duijn en Nina Spiering en met Tessa Leuwsha over het maakproces van hun films Shangri-La, Paradise Under Construction en Moeder Suriname.
Borrel
16:30 – 18:00 uur | Middenplein
Tijdens de borrel: het nieuwe Mediamuseum
16:30 - 17:00 uur
Een rondleiding door het nieuwe Mediamuseum van Beeld & Geluid in twee groepen geleid door Karen Drost (Beeld & Geluid) en Ineke Middag (Beeld & Geluid). Beperkt aantal plaatsen, schrijf je in bij de balie.
Nationaal Museum van Wereldculturen
Marjolijn van Beelen studeerde Cultureel Erfgoed aan de Reinwardt Academie. Sinds 2015 werkt ze bij het Nationaal Museum van Wereldculturen (Wereldmuseum), momenteel als Registrator en coördinator Collectie Informatie. In deze rol werkt zij aan het verbeteren van de vindbaarheid, bruikbaarheid en duurzaamheid van collectie informatie, voor geïnteresseerden zowel binnen als buiten de organisatie. Zij is betrokken bij digitaliserings- en metadateringsprojecten zoals Tag The Picture, waarbij de fotocollectie uit Indonesië met behulp van vrijwilligers en Artificial Intelligence wordt beschreven.
Beeld & Geluid
Karen Drost (1977) is als Manager Museum eindverantwoordelijk voor het nieuwe Mediamuseum. Tijdens de ontwikkeling van het nieuwe museum lag haar focus op publieksbeleving, interactie en toegankelijkheid.
Sinds 2006 heeft Karen bij Beeld & Geluid gewerkt aan diverse tijdelijke tentoonstellingen (zoals Van Kooten en De Bie en André van Duin) en voerde zij de creatieve leiding over de tentoonstellingen Let’s YouTube, Nieuws of Nonsens en Serieus grappig. Ook was zij verantwoordelijk voor het up-to-date houden van de vaste presentatie van het vorige museum: de Experience. Vóór Beeld & Geluid werkte Karen als projectleider en art director voor diverse culturele organisaties.
Karen is aanspreekpunt voor het Mediamuseum, tijdelijke tentoonstellingen en vernieuwende presentatietechnieken. Naast haar werk bij Beeld & Geluid werkt Karen als freelance museumadviseur en tentoonstellingsmaker.
filmmakers
Mirka Duijn en Nina Spiering werken samen als regisseurs van documentaires, fictieprojecten en meer experimentele filmprojecten. Het beginpunt voor hun projecten is vaak een specifieke plek, waar ze zich vervolgens richten op identiteitspolitiek, mediatisering, en mythevorming. Nina en Mirka werken vaak met archiefmateriaal. Hun meest recente project 'Shangri-La, Paradise under Construction' ging in première op IDFA 2022 in competitie voor de beste Nederlandse film.
Foto: Pim Top
Groninger Archieven
René Duursma (1970) is coördinator van de afdeling Beeld en Geluid van de Groninger Archieven. Hij houdt zich doorlopend bezig met digitalisering (Film, video, audio) en metadatering, maar ook met publieksprojecten, het liefst in samenwerking met andere afdelingen of organisaties, onder de titel Gronings Erfgoed Live. Lid van de AVA_Net redactie, filmmaker, muzikant en daarnaast nog presentator van de Filmclub in Groningen. Gespecialiseerde all-rounder.
Foto: Marij Kloosterhof
Radboud Universiteit
Coen van Galen is universitair hoofddocent aan de Radboud Universiteit en beheerder van de Historische Database Suriname en de Cariben (HDSC). Het doel van de HDSC is het openbaar maken van bevolkingsarchieven van Suriname en de Nederlandse Cariben (1830-1950) om ze beschikbaar te maken voor het grote publiek en voor academisch onderzoek. De publicatie wordt gedaan met de steun van honderden vrijwilligers en de Nationale Archieven van Suriname, Curaçao, Aruba en Nederland. Met hun hulp publiceerde Van Galen de slavenregisters van Suriname (2018-2019) en Curaçao (2020) en onlangs het eerste deel van de burgerlijke stand van Suriname.
historicus en programmamaker
Hans Goedkoop (1963) is historicus. Van 2000 tot 2020 presenteerde hij ruim achthonderd afleveringen van het historische televisieprogramma Andere tijden en ontwikkelde hij series als De Gouden Eeuw, De ijzeren eeuw, Goede Hoop en 80 jaar oorlog. In september volgt een achtdelige serie Indonesia roept! over de kolonie, en de dekolonisatie van, Nederlands-Indië. Een van de hoofdpersonen daarin wordt zijn grootvader Rein van Langen, commandant aan Nederlandse kant in de dekolonisatiestrijd.
historicus en programmamaker
Dr. Gerda Jansen Hendriks studeerde geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam, haar doctoraalscriptie ging over het gebruik van film als historische bron. In 2014 promoveerde ze op de films die de overheid tussen 1912 en 1962 liet maken over de kolonie Nederlands-Indië.
Vanaf 1988 werkte ze als verslaggever buitenland voor de televisieprogramma’s Panoramiek, Diogenes, NOS Laat en NOVA. Ze bedacht het format van de wekelijke geschiedenisrubriek Andere Tijden, begonnen in 2000, en was daar tot voor kort als regisseur aan verbonden. Daarnaast werkte ze aan geschiedenisseries als De Oorlog, De Gouden Eeuw, De IJzeren Eeuw en Na de Bevrijding. Bij deze laatste serie is in samenwerking met Beeld & Geluid een ‘XL-versie’ gemaakt, waarbij originele films kunnen worden bekeken van fragmenten die in de serie worden gebruikt.
Op dit moment is er een nieuwe serie in de maak: Indonesia Roept!, over de relatie tussen Nederland en Indonesië 1900-1950, uit te zenden in het najaar van 2023. Jansen Hendriks houdt daarvoor een weblog bij.
schrijver en documentairemaker
Tessa Leuwsha, geboren in Amsterdam, is schrijver en documentairemaker. Ze studeerde Toeristisch Management en Engelse taal en letterkunde. In 1996 emigreerde ze naar Suriname en schreef Reishandboek Suriname, waarvan vele herziene drukken zijn verschenen. In 2005 verscheen haar debuutroman de Parbo-blues, die in 2022 in herdruk is verschenen. In 2009 volgde de roman Solo, een liefde, gevolgd in 2015 door Fansi’s stilte, een grootmoeder en de slavernij, over het leven van haar Surinaamse grootmoeder. Gebaseerd op Fansi’s stilte schrijft en regisseert Tessa Leuwsha voor omroep NTR de documentaire Moeder Suriname, die najaar 2023 zal verschijnen. In 2018 ging in Paramaribo haar documentaire Frits de Gids (scenario en regie) in première, over tradities versus vernieuwing in een marrondorp in Suriname. In 2020 verscheen de roman Plantage Wildlust, waarvan de filmrechten zijn verkocht.
Haar literaire werk werd goed door de pers ontvangen en genomineerd voor achtereenvolgens de Debutantenprijs, De Vrouw & Kultuur DebuutPrijs, Black Magic Woman Award en De Inktaap.
Verder schrijft Tessa Leuwsha korte verhalen, essays, boekrecensies, artikelen en is wekelijks columniste voor Libelle. Daarnaast schreef ze een inleiding bij een herdruk van het boek Wij slaven van Suriname van Anton de Kom, dat met inleidingen is vertaald naar het Engels en Duits.
Leuwsha nam deel aan literaire festivals in Nederland en Suriname, waaronder Writers Unlimited en trad op in verschillende televisieprogramma’s, waaronder Verborgen verleden.
De wilde vaart, op zoek naar de veerkracht van Suriname is haar meest recente literaire werk.
Foto: Sirano Zalman
University of Amsterdam
Luc Marraffa is a PhD candidate at ASCA (UvA). Their focus is on colonial radio archives in France, the Netherlands and the UK. They research the weaponization of short-wave radio by colonizing empires to create sonic fictions of legitimacy. Luc uses creative writing to shed light on how colonial archives shape historical narratives in academic texts. Previously they taught philosophy at CUNY (NYC), and attended New York University as Fulbright bursar. They are affiliated to the Decolonizing Southeast Asian Sound Archives (DeCoSEAS) network.
Beeld & Geluid
Als Hoofdredacteur van het spiksplinternieuwe Media Museum van Beeld & Geluid werkte ze met het redactie- en researchteam aan de samenstelling van de inhoud ervan. Haar media-, museum- en archiefervaring komen goed van pas. Ze was eerder directeur van het stadsarchief van Dordrecht, directeur van het museum van Singer Laren, samensteller bij de AVRO en tentoonstellingsmaker bij het Van Gogh Museum. Ze studeerde af als architectuurhistoricus bij Kunstgeschiedenis en archeologie aan de Universiteit van Amsterdam.
Naast haar werk bij Beeld & Geluid is ze lid van de Raad van Toezicht van de Hermitage Amsterdam en voorzitter van het bestuur van jeugdmuziektheatergezelschap Tafel van Vijf.
Stichting Bevordering Maatschappelijke Participatie
Cultureel Antropoloog en directeur stichting Bevordering Maatschappelijke Participatie (BMP). Ontwikkelaar van vernieuwende maatschappelijke en culturele projecten rond belangrijke thema’s en/of structuurvragen. Initiatiefnemer en trekker van het Knooppunt Oral History ‘Sprekende geschiedenis”, dat inzet op samenwerking en afstemming tussen archieven, musea, universiteiten, maatschappelijke initiatieven en anderen, op het gebied van oral history.
University of Amsterdam
Layan Nijem is Project Coordinator for the EU-JPICH-funded transnational research project Decolonizing Southeast Asian Sound Archives (DeCoSEAS). Layan also serve as interim custodian of the Jaap Kunst Collection (JKC) at the University of Amsterdam (UvA) with the ongoing sick leave of Barbara Titus, curator of the collection. Layan oversees the digitization process of JKC and liaises with the consortium collaborative project, Southeast Asia-Hearing, an EU-wide web platform aggregating Southeast Asian sound recordings across Europe. By engaging with sound recordings, Layan's own research investigates the dynamics of cultural memory and politics of narrative in relation to identity formation and cultural agencies.
Beeld & Geluid
Stevie Nolten (zij/haar) is onderzoeker bij het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid en werkt aan dekolonialiteit in archieven en een inclusieve archiefpraktijk. Ze is medeoprichter van het project Sounds Familiar, op weg naar een meerstemmig archief dat koloniale geschiedenis in haar vele facetten belicht. Door het erkennen van (raciale) vooroordelen, de neutraliteit van de norm zijn en het uitzonderen van ondervertegenwoordigde mensen, wil Sounds Familiar zich verzoenen met de rol, verantwoordelijkheid en zorg die het zijn van archiefbeheerder met zich meebrengt. Stevie heeft een MA in Cultuurbeleid, gespecialiseerd in hoe culturele instellingen kunnen bijdragen aan de samenleving op inclusieve wijze. Naast haar onderzoekswerk is Stevie gemeenteraadslid voor BIJ1 in Utrecht.
Radboud Universiteit Nijmegen
Thunnis Van Oort is een historicus met als interessegebieden digitale methoden en technieken, burgerwetenschap, koloniale geschiedenis en mediageschiedenis. Op de Radboud Universiteit Nijmegen bouwt hij mee aan een database van de bevolking van Suriname tussen 1830-1950. Hij was verbonden als docent en/of onderzoeker aan universiteiten in Utrecht, Amsterdam, Antwerpen, Middelburg en Oxford.
University of the Philippines Center for Ethnomusicology
Roan May Opiso is the Collections Manager of the University of the Philippines Center for Ethnomusicology (UPCE), tasked with overseeing more than 100,000 pieces of materials, including the UNESCO Memory of the World inscribed Jose Maceda Collection. Starting as a metadata researcher for the digitization of the Jose Maceda Collection, Roan also assists in doing field work especially for the ReCollection Program of the UPCE. A component of this is the Repatriation Project that seeks to return a copy of the digitized audio to the families and communities where they came from.
Universiteit van Amsterdam
Asli Özgen is Universitair Docent bij de afdeling Mediastudies aan de Universiteit van Amsterdam. Haar onderzoeksgebied is filmgeschiedenis, en richt zich vooral op feministische- en dekoloniale kritiek. Ze werkt op dit moment aan een boek over het audiovisuele erfgoed van (arbeids)migranten en politieke vluchtelingen uit Turkije in Nederland.
onderzoeker
Thomas Polimé (1954) is antropoloog en van Marron (Okanisi-)afkomst. Hij was werkzaam bij het Zeister Zendingsgenootschap, de Universiteit Utrecht en het welzijnswerk in Tilburg. Hij werkte als gastconservator mee aan diverse tentoonstellingen, in zowel Nederland (Wereldmuseum Rotterdam, Tropenmuseum) als het buitenland (onder meer Musée des cultures Guyanaises in Cayenne, Frans-Guyana en het Smithsonian Institution in Washington, DC). Momenteel werkt hij als zelfstandig onderzoeker. Recentelijk deed hij onderzoek naar de Marron-fotocollectie van de Evangelische Broedergemeenschap die hij in samenwerking met de Marron-gemeenschap voorzag van nieuwe verhalen en context.
dagvoorzitter
Eveline van Rijswijk (1988) is presentator, dagvoorzitter, theatermaker, columnist, spreker, wetenschapscommunicator & politiek historicus. Ze studeerde politicologie, geschiedenis en filosofie aan de Universiteit Leiden en studeerde ook een semester in Berlijn en in Jeruzalem.
Als hoofdredacteur en presentator bij het online- & tv-programma Universiteit van Nederland maakte ze honderden video’s met wetenschappers uit allerlei vakgebieden.
Ze presenteerde ook Focus, het geschiedenis- en wetenschapsradioprogramma van de NTR op NPO Radio 1.
In het najaar van 2018 debuteerde Eveline van Rijswijk met de politieke onewomanshow “De Première”, over 100 jaar vrouwen in de Nederlandse politiek en de vraag waar de eerste vrouwelijke premier blijft.
Ze schopte het in de zomer van 2019 tot de finaleweek van De Slimste Mens. Heeft daar uiteraard al die studies voor gedaan. Heeft sinds najaar 2021 een taalcolumn op NPO Radio1 bij het programma “Spraakmakers”.
Foto: Anne van Zantwijk
Omroep West
Deze veelzijdige mediavrouw werkt ruim 20 jaar als nieuws samensteller en presentator voor Omroep West. Ze heeft zeer brede ervaring met veelzijdige programma’s: van Keukengeheimen met prominente regiogenoten, tot de coördinatie van Provinciale Verkiezingen. In de jaren nul was ze verslaggever en eindredacteur van Het Andere Oog, een programma over de ‘multiculturele’ samenleving gemaakt door Omroep West i.s.m toenmalig MTNL. Daarvoor werkte zij bijna 10 jaar als programmamaker, presentator en deed o.a. live verslagen van staatsbezoeken Venezolaanse en Braziliaanse. Zij werkte in Paramaribo bij SRS, ATV Suriname en ABC Radio&TV. Naast nieuwspresentatie was ze bij de laatste hoofd van de programmadienst, belast met de ontwikkeling en presentatie van diverse TV producties die nog steeds bestaan. Zij traint daar nog altijd jonge talenten voor radio en TV tijdens bezoeken aan Suriname.
Recent was ze de samensteller van de biografie van haar vader Jules Chin, een vooraanstaande kunstenaar en oprichter van de eerste Academie voor Beeldende Kunsten in Suriname. In haar vrije tijd runt ze webshop Partyzz! met feestdecoratie, met grote aandacht voor multiculturele feestdagen.
Foto: Omroep West
KU Leuven
Sofie Taes is alumna van de KU Leuven (België), waar ze afstudeerde in musicologie (2004) en Medieval and Renaissance Studies (2005). Sinds 2013 werkt ze aan het departement Culturele Studies (CS Digital) van KU Leuven. Daar was ze betrokken bij tal van internationale projecten in de Digital Humanities- en Digital Cultural Heritage-sector, eerst als medewerker, daarna als digital curator, projectmanager en projectschrijver. In september 2022 werd ze benoemd tot Innovation (IOF) Manager voor DigitGLAM, een gloednieuw onderzoeksvalorisatieconsortium aan KU Leuven op het snijvlak van geesteswetenschappen en innovatieve technologieën. Als mandaathouder is het haar taak om valorisatietrajecten te verkennen, te ondersteunen en te faciliteren voor onderzoeksresultaten die potentieel gunstig zijn voor de bredere GLAM-sector. Sinds januari 2022 vertegenwoordigt Sofie als vice-chair van de Europeana Network Association Management Board meer dan 3.500 professionals uit de cultuursector, het onderwijs, technologie en creatieve industrieën. In die rol is ze ook lid van de Sub-group van de Expert Group van de Europese Commissie die zich toelegt op de Data Space for Cultural Heritage (CEDCHE). Sofie werkt ook als freelance-auteur en -journalist met specialisatie oude muziek, onder meer voor de krant De Standaard.
University of Amsterdam
meLê yamomo is an Assistant Professor of New Dramaturgies, Media Cultures, Artistic Research, and Decoloniality at the University of Amsterdam and the author of Sounding Modernities (2018). He is the project leader of Decolonizing Southeast Asian Archives (DeCoSEAS, 2021-2024), and Sonic Entanglements (2017-2022). meLê is the winner of the Open Ear Composer’s Award 2022 and recipient of the 2020 KNAW Early Career Award. He a member of the Amsterdam Young Academy and resident artist at Theater Ballhaus Naunynstrasse. He curates the Decolonial Frequences Festival, and hosts/produces of the Sonic Entanglements podcast.