De leden van de Domeinraad van AVA_Net vertegenwoordigen verschillende sectoren waarbinnen AV-materiaal gecollectioneerd wordt. Wie zijn zij? Hoe kwamen zij in het AV-erfgoedveld terecht? En wat betekent AV_Net voor hun sector? Ze vertellen het je zelf in deze interviewserie, met deze keer: Frank Roumen.
Frank Roumen is sectormanager Collectie bij Eye Filmmuseum en vertegenwoordigt binnen de Domeinraad de filmarchieven.
“Kom maar op met die vragen!”
Echte baan
“Ik studeerde Nederlands in de jaren tachtig in Nijmegen, toen – halverwege mijn studie – mijn studiegenoten en ik lucht kregen van een ‘rare Belg’ die filmwetenschappen doceerde. Eigenlijk waren we in die tijd vooral met theater bezig. Maar dat kon je niet studeren in Nijmegen, daar moest je ‘helemaal’ voor naar Utrecht. Dat wilden we niet, want Nijmegen – uitspreken met een zachte g – was veel te gezellig. Dus werd het film, bij Eric de Kuyper.
Na mijn doctoraalstudie Filmwetenschappen deed ik een beroep op de wet erkend gewetensbezwaarden om niet in militaire dienst te hoeven. Zo kon ik in 1988 aan het werk als educatief medewerker bij het, toen nog, Nederlands Filmmuseum. Ik ontwierp cursussen over filmgeschiedenis en gaf ‘op maat’ lessen, van basisschoolleeftijd tot en met universiteit. Daarna kreeg ik een ‘echte’ baan en verhuisde ik naar de afdeling programmering. Daar was ik onder andere vijf jaar lang, tussen 1995 en 2000, fulltime producent. Ik produceerde onder meer de 40-delige serie Cinema Perdu voor de VPRO en de film Diva Dolorosa (Peter Delpeut 1999).Vanaf 2008 tot 2011 was ik hoofd van de afdeling programmering, distributie en educatie van Eye / Filmmuseum. In die periode regisseerde ik onder andere de found footage film Tabee (co-regie met Nico de Klerk) en En hoe nu verder? voor de VPRO-televisie.“
Collectiekant
“In 2011 verhuisde ik naar de collectiekant van ons bedrijf. Ik had in al die jaren de collectie goed leren kennen: in de beginjaren door als zaalwacht bij te verdienen – en dus alle films te zien- en doordat ik tussen 1992 en 2012 jeugdtheatervoorstellingen maakte waarin ik filmbeelden uit de collectie combineerde met theater en muziek.
De collectie van Eye, die inmiddels uit 54 duizend films bestaat, is een ware snoepwinkel. Half Nederlands, half internationaal van de vroegste film uit 1896 tot en met de meest recente producties. Met name de eerste dertig jaar van de filmgeschiedenis zijn spannend: soms half af, handgekleurd, de gekste taferelen en nog geen formele ‘regels’ voor het filmen. Zo was ik door de jaren heen een beetje een wandelende encyclopedie geworden.
Voor de opening van het nieuwe museumgebouw in 2012 selecteerde ik de beelden uit eigen collectie voor de 360 graden-projectie in de permanente tentoonstelling. Toen ons museumgebouw in 2012 opende, maakte ik voor kinderen de muziektheatervoorstelling Reis om de wereld in 50 minuten, met beelden uit onze collectie. Vorig jaar heb ik, samen met een team van curatoren en restauratoren, de compilatiefilm The Brilliant Biograph gemaakt. Dankzij een subsidie van de Europese Commissie konden we namelijk 50 korte films op 8k(!) digitaliseren van de vroegste collectie die Eye beheert: de Mutoscope and Biograph collectie – films die gemaakt zijn op 68 mm formaat, zonder perforatie.
Meer dan twintig jaar heb ik – naast – leidinggeven, project leiden en managen – films, televisieprogramma’s en theaterproducties gecreëerd waarbij archiefmateriaal een hoofdrol speelde.“
Grote thema’s
“Op dit moment zijn klimaat en diversiteit grote thema’s in onze organisatie. Meer vakmatig, binnen de sector collectie kampen we met enorme werkvoorraden: de filmindustrie is al een tijd lang volledig digitaal en wij krijgen sinds de opening van het collectiecentrum in 2016 enorme partijen filmblikken geschonken. Prachtig natuurlijk, maar ook nog veel werk te doen. Onze digitale afdeling groeit ieder jaar. Uiteraard, zou ik bijna willen zeggen. Het is een uitdaging om met hetzelfde team de aanwas van digitale files te beheren en managen.
Onze nitraatcollectie van 30 duizend blikken ligt onder suboptimale omstandigheden opgeslagen op drie locaties in de Noord-Hollandse duinen. We hebben de ambitie om over tien jaar een nieuwe nitraatkluis te bouwen, die energieneutraal en – uiteraard – veilig voor omgeving en collectie is.“
Doorgeefluik
“In mijn beginjaren was ik naast mijn werk betrokken bij Post AV, een blaadje dat werd uitgegeven door het bestuur van de Vereniging Kontaktgroep Audiovisuele Vorming (VKAV), een voorloper van AVA_Net. Zo bezien ben ik eigenlijk al vanaf eind jaren tachtig van de vorige eeuw actief in het AV-veld in Nederland. Er is sindsdien natuurlijk veel veranderd. We typten onze copy in Wordperfect, met slappe floppy’s, we printten de pagina’s, kopieerden het en belegden een avondje om het blaadje te rapen, vouwen en in een enveloppen te doen.
Als lid van de AVA_Net Domeinraad vertegenwoordig ik de filmarchieven. Eye heeft natuurlijk veel expertise als het aankomt op zowel analoge film als ook op het gebied van digitale storage en duurzaamheid. Veel van mijn collega’s zijn zeer gepassioneerd en echte experts op het gebied van bijvoorbeeld hoogwaardig scannen, restauratie of collectiemanagement. Hoewel ik onze collectie erg goed ken, ben ik van huis uit vooral een generalist. Ik probeer mij binnen het netwerk van AVA_Net te profileren als een doorgeefluik: de vragen die ons bereiken kan ik doorspelen naar een van de vele experts in Eye, opdat deze de vragensteller van advies kan voorzien. Dus: kom maar op met die vragen!”
