De afgelopen jaren is de collectie van het Fries Film en Audio Archief enorm gegroeid. Een groot deel is online ontsloten. Om al dit materiaal makkelijk doorzoekbaar te maken is een goede beeldbeschrijving nodig. Wij werken daarin samen met vrijwilligers en mensen van buiten, zoals onderzoekers. Dit levert ons als archief veel moois op.
Het belang van een goed team
Het Fries Film en Audio Archief werkt met een vrij grote, vaste groep vrijwilligers. Zij bekijken de films die binnenkomen en beschrijven de beelden. Hiervoor gebruiken we standaardformulieren voor de technische gegevens. Voor de daadwerkelijke beeldbeschrijving hanteren we de zogenaamde 5W1H-methode (wat, wie, waar, waarom, wanneer en hoe). Binnen de vrijwilligersgroep zijn er veel interesses en expertises die van pas komen bij het beschrijven. Het invoeren van de beschrijvingen wordt gedaan door de catalogusmedewerkers. Zij zorgen ervoor dat de woorden van de vrijwilligers op een uniforme en leesbare manier in het systeem worden geplaatst.
Naast onze vrijwilligers krijgen we ook regelmatig hulp van buitenaf. Van mensen met veel kennis van hun woonplaats of regio, mensen die onderzoek hebben gedaan naar een bepaald onderwerp of de gebeurtenissen in een film zelf hebben meegemaakt. Belangrijke kennis wordt zo behouden en onze catalogus wordt uitgebreid met extra informatie.
Groepsinspanning
Onze vrijwilliger Sjoerd IJbema is na een loopbaan als eindredacteur bij de NOS en Omrop Fryslân vrijwilliger geworden bij het Fries Film en Audio Archief. Oorspronkelijk komt hij uit Workum, dus was het meer dan logisch dat hij de stadsfilm van J.W.L. Adolfs ging beschrijven. Sjoerd heeft hiervoor de hulp ingeroepen van de leden van een plaatselijke Facebook-groep. Elke week plaatste hij er een paar stills van mensen uit de stad. Zo heeft hij langzaamaan de hele film weten te beschrijven en veel mensen die te zien zijn een naam kunnen geven. Meer hierover lees je in dit nieuwsbericht met een link naar de volledige beschrijving.
Wij werken regelmatig samen met musea. Dit houdt in dat we de filmcollectie van een museum in beheer krijgen en films uit onze collectie aanleveren. De samenwerking met het museum Hert fan Fryslân (Hart van Friesland) in Grou ging nog iets verder. In de wintermaanden heeft een groep vrijwilligers van het museum al onze films over het dorp onder handen genomen. Dit heeft geleid tot een paar zeer uitgebreide beschrijvingen. Een mooi voorbeeld is de dorpsfilm van J.W.L. Adolfs. Eind 2020 moest het museum helaas sluiten, maar het harde werk van de vrijwilligers blijft voortbestaan in onze catalogus. Benieuwd? Bekijk de dorpsfilm over Grou en de beschrijving in de catalogus van het Fries Film en Audio Archief.
Hulp van onderzoekers
Mensen weten ons zelf ook te vinden. De heer Bakker uit Heerenveen nam contact met ons op omdat hij onderzoek had gedaan naar het verzet in Heerenveen. We hebben hem een dvd gestuurd met daarop de bevrijdingsfilm van Heerenveen van George Pothaar. Na een aantal weken kwam hij langs met een lijst van verzetsmensen die hij op de film heeft herkend. Daarnaast wist hij ook veel achtergrondverhalen te vertellen. Bijvoorbeeld over Pieter van Staveren die aan het begin van de oorlog verlamd raakte en zijn invalidewagen gebruikte voor verzetsdoeleinden zoals het smokkelen van wapens. Bekijk hieronder de film en lees de beschrijving.
Een aantal jaar geleden kregen we een dvd met films van de Joodse familie Bramson uit Franeker. Twee van de films zijn vlak voor de Tweede Wereldoorlog gemaakt bij de kibboets in die stad. Hoewel de beelden van slechte kwaliteit waren, was wel meteen duidelijk dat het om uniek materiaal ging. Via Yad Vashem kregen we scherpere kopieën van de films.
Gerard van der Heide uit Franeker heeft jarenlang onderzoek gedaan naar de kibboets. Zijn moeder werkte er en hij had een Joodse grootvader. Van der Heide heeft een uitgebreide bewonerslijst gemaakt. Aan de hand daarvan hebben we de films weten te dateren en veel mensen op de film kunnen identificeren. Zo hebben we langzaamaan steeds meer informatie weten te verzamelen. Onder andere twee memoires van bewoners die er woonden tijdens de Duitse inval. De resultaten zijn verzameld in Kibboets op de klei
Hier stopt het verhaal echter nog niet. Naar aanleiding van de eerste resultaten kregen we veel reacties van mensen die met de kibboets of de bewoners te maken hebben gehad. Zo zijn er vele nieuwe verhalen, foto’s en zelfs schilderijen opgedoken. Met name uit Israël kregen we veel reacties. In dat land wonen veel nabestaanden van de chaloetsiem of pioniers die in Franeker werden opgeleid. Het project is inmiddels een stuk groter en zal volgend jaar worden uitgebreid met een boek, een tweedelige documentaire, een tentoonstelling in Museum Martena en een gedenksteen voor de slachtoffers. Meer informatie hierover vind je in dit nieuwsbericht, met links naar de detailbeschrijvingen. Bekijk hieronder en -boven de films.
Blijvende resultaten
Een goede metadatering heeft ervoor gezorgd dat steeds meer mensen ons weten te vinden. De mensen thuis kunnen met een paar woorden vinden wat ze zoeken. Daarnaast kunnen wij onderzoekers en beeldresearchers assisteren. Ook helpen de goede beschrijvingen ons de mooiste beelden te vinden voor eigen producties en kunnen we (snel) inhaken op de actualiteit, zoals Friese sportevenementen, feestdagen en zelfs het overlijden van de Britse prins Philip. Zo kunnen we onze filmcollectie op verschillende manieren delen met het publiek.
We krijgen regelmatig aanvragen, zelfs vanuit het buitenland. Er vindt ook een verschuiving plaats. Vroeger werden beelden aangevraagd omdat men op zoek was naar beelden uit Friesland. Tegenwoordig gebeurt het ook dat er beelden worden opgevraagd zonder dat Friesland een factor vormt. Reden hiervoor is de uitgebreide metadata, maar ook het feit dat veel van onze films online te bekijken zijn.
Door de jaren heen hebben we veel mensen ontmoet die ons hebben geholpen bij het beschrijven van onze collectie. Dankzij deze contacten duiken er ook regelmatig nieuwe films op, of gaan mensen zelfs actief op zoek naar materiaal. Het brengt ons, als centrale organisatie in Leeuwarden, dichter bij de rest van de provincie.
*Gemeenschap
