Hoe klonk het Fries zo’n honderd jaar geleden? Hoor het nu zelf dankzij de digitalisering van 75 schellakplaten met Friese dialectopnames. De 78-toerenplaten lagen bijna een eeuw lang in het depot, onder meer bij de bibliotheek in Leeuwarden. Het Fries Film & Audio Archief (FFAA) liet de unieke collectie in samenwerking met de Fryske Akademy en Tresoar digitaliseren door Picturae in Heerhugowaard, dat hiervoor zelfs speciale apparatuur aanschafte.
De opnames uit 1927 zijn de oudste systematische audioregistraties van de drie Friese talen en hun dialecten, meldt het FFAA in dit blog. De geluidsafdeling van de Universiteit van Berlijn maakte de opnames in het kader van een project om alle Duitse dialecten in binnen- en buitenland vast te leggen.
Hiervoor werden elf dialecten opgenomen van het Westlauwers Fries, de taal die in de Nederlandse provincie Friesland wordt gesproken. Diverse ‘insprekers’ werkten eraan mee, onder wie enkele bekende voormannen van de Friese beweging. Ze spreken vaste zinnen in, maar ook liedjes, spreekwoorden of gedichten.
De collectie geeft een mooi tijdsbeeld, aldus taalkundig onderzoeker Eric Hoekstra van de Fryske Akademy in een interview met Omrop Fryslân. “En je hoort hoe de uitspraak van geluiden is veranderd. Net alsof je het Polygoonjournaal hoort, maar dan in het Fries.”
Benieuwd hoe het Fries van toen klonk? Beluister hieronder een opname van het Woudfries. De hele collectie kun je luisteren op het Soundcloudkanaal van het FFAA en op Archieven.nl.
